Te gek of té gek? Teksten voor Curiosum, een museum met een hoek af

Auteur: Bas De Roo

– 11 december 2023 –

Curieus museum

Op 28 oktober 2023 opende Curiosum, een gloednieuw museum in hartje Sint-Niklaas. Een wonderlijke verzameling curieuze objecten, schijnbaar zonder link of verhaal. Schijnbaar, want het museum is een knipoog naar de rariteitenkabinetten uit de vroegmoderne tijd. Ook toen propten mensen kasten of zelfs kamers boordevol unieke vondsten en uitzonderlijke artefacten met als voornaamste doel om te verwonderen.

Geheugen Collectief werkte het inhoudelijke concept mee uit, schreef de tentoonstellingsteksten en ontwikkelde mee de scenario’s voor de audiovisuele content. We hielpen ook bij het bedenken van de kinderroute en bij het verzamelen van afbeeldingen en audiovisueel materiaal.

Hoek af

‘Een museum met een hoek af’. Van bij het begin lag de lat voor Curiosum hoog. Het museum moest anders zijn. Het mocht allemaal net iets minder serieus. Beleving stond centraal. Kennisoverdracht veel minder. Het doel was om het publiek te verbazen, te verwonderen.

Gemakkelijker gezegd dan gedaan. Als historicus werd ik aan de universiteit in eerste plaats opgeleid om het verleden kritisch te analyseren en genuanceerd te verklaren.

Pas bij Geheugen Collectief leerde ik hoe je geschiedenis op een toegankelijke, aangename manier kan brengen voor een breed publiek. Dat doen we door te vertrekken van fascinerende verhalen, door het publiek actief te betrekken, door in te spelen op emotie, door te variëren in stemmen, perspectieven en vertelstijlen, door begrijpelijke taal te spreken, …

Serieus?

Maar dan nog, toegankelijk is niet hetzelfde als luchtig of leuk. Wereldoorlogen, migratie, kolonisatie, bedrijfsgeschiedenis, … de onderwerpen en thema’s waar we bij Geheugen Collectief over werken zijn vaak ernstig of beladen. En dan zijn er nog de verwachtingen van opdrachtgevers en publiek. Geschiedenis wordt nog altijd in eerste plaats gezien als een serieuze zaak. Ook van publiekshistorici als wij wordt vaak verwacht dat ze vooral verklaren, verdiepend werken en nuance brengen. Daar is absoluut niets mis mee. Maar het maakt dat we voor Curiosum toch ergens een knop moesten omdraaien.

Wc-potten, Darth Vader en Vermeer

Elk publiekshistorisch product heeft een eigen tone of voice. Die vertelstijl hangt af van het medium (boek, podcast, tentoonstelling, luisterspel, …), het publiek en het doel (informeren, verwonderen, beleven, … ). Bovendien moet de manier van vertellen passen bij het DNA van de opdrachtgever.

De tone of voice is niet alleen hoe je iets vertelt, maar ook wát je voor het voetlicht brengt. Voor Curiosum besloten we om te focussen op bijzonder uitziende objecten en te wijzen op de vreemde details: een wc-pot met Latijns opschrift, een gevaarlijk ogend samoerai-harnas, knalrode pantoffels van de Paus… keuze te over.

We brachten ook de verrassende verhalen en grappige anekdotes achter – op het eerste zicht – doodgewone voorwerpen. Een simpele stenen kruik bleek een lollepot te zijn, waarmee vrouwen vroeger hun onderlijf verwarmden. Te zien op het wereldberoemde schilderij ‘Het melkmeisje’ van Johannes Vermeer.

Ook essentieel was het leggen van onverwachte linken tussen historische objecten en de dagelijkse leefwereld van het publiek: wist jij dat Darth Vader’s masker geïnspireerd was op een typische samoerai-helm?

(Te) gek

Tone of voice is natuurlijk ook heel letterlijk te nemen. De manier waarop je schrijft kan sterk variëren: ben je formeel of net informeel? Stel je dingen kritisch in vraag of spreek je eerder bevestigend, feitelijk? Gebruik je spreektaal? Hoe eenvoudig is je woordkeuze? Schrijf je in verleden of tegenwoordige tijd? Spreek je het publiek aan? Vertel je een verhaal vanuit het perspectief van de personen die het meemaakten, of ben je een alwetende verteller? Al die keuzes samen bepalen hoe je verhaal klinkt. En dat moet kloppen met wat je inhoudelijk wil overbrengen.

In Curiosum hielden we het bewust luchtig. In eenvoudig Nederlands, op het randje van spreektaal. Een woordspeling, gekke titel of grap moest kunnen. De audioverhalen klinken eerder komisch. Alles een beetje gek, en hopelijk niet té gek.

Gerelateerde projecten
Gerald Delvaux

Curiosum

Sint-Niklaas is een museum rijker. Eentje met een hoek af. Wij werkten mee.
Lees meer
Wikimedia Commons

Vernieuwing Nationaal Tabaksmuseum

We ontwikkelden een nieuw tentoonstellingsconcept voor het Nationaal Tabaksmuseum in Wervik.
Lees meer

Schrijf in op onze nieuwsbrief en word als eerste op de hoogte gehouden van onze lopende en afgewerkte projecten!

Schrijf in

website: mandarijn.be

Klein museum met grote verhalen. Temse aan het waterBeniti Meeus