Klein museum met grote verhalen: Temse aan het water

Auteur: Jonas Raats

– 16 oktober 2023 –

Beniti Meeus

Een nieuw museum

Op 6 oktober opende in het Gemeentemuseum van Temse een nieuwe permanente expo over de geschiedenis van de gemeente. De nieuwe tentoonstelling – Temse aan het water – brengt veel meer dan een lokaal verhaal. De geschiedenis van Temse is nauw verbonden met de grote historische ontwikkelingen van de voorbije eeuwen. Denk maar aan de zware arbeidsomstandigheden in de 19de-eeuwse textielfabrieken en steenbakkerijen. Of aan de Boelwerf, ooit het vlaggenschip van de industriële dynamiek in Vlaanderen en later het symbool van de delokalisatie van Belgische bedrijven naar landen met lagere lonen.

Temse koestert de sporen van haar verleden. Het Gemeentemuseum heeft veel aandacht voor lokale geschiedenis en de gemeente heeft een uitgebreide archiefwerking. Omdat het museum aan vernieuwing toe was, ging Temse in 2022 in zee met Geheugen Collectief. Onze opdracht: de uitwerking van een nieuwe permanente tentoonstelling, van concept tot fysieke plaatsing. De hele geschiedenis, vanaf de oudheid tot het recente verleden, moest aan bod komen. In vier relatief kleine ruimtes, met een beperkt budget. Een hele uitdaging dus!

Beniti Meeus

Blauwe draad

Aan materiaal was er alvast geen gebrek. We kregen stapels literatuur mee en in de archieven vonden we sprekende foto’s, prachtige illustraties, interessante kaarten en zorgvuldig geïnventariseerde historische beeldfragmenten. Heel wat van die beelden hebben een sterk verhalende kracht. Foto’s van torenhoge, glimmende schepen in aanbouw (afkomstig uit het Boelwerfarchief) doen je met ontzag kijken naar de ooit bloeiende scheepswerven in het Waasland. Zwartwit-foto’s van mandenvlechters, steenbakkers en andere scheepsarbeiders contrasteren daarmee: zij tonen dat de economische succesverhalen gepaard gingen met armoede en zware arbeidsomstandigheden. Dankzij die vele audiovisuele historische bronnen hoefden we geen hedendaagse audiofragmenten of animaties aan de expo toe te voegen.

Onze uitdaging was om uit die veelheid aan informatie en bronnen een goeie selectie te maken. Maar hoe doe je dat? De gemeente koos zelf de rode draad: de link van Temse met het water; de Schelde en de Durme. Wij vonden dat ook een goed idee én kozen ervoor om die rode draad als een streng selectiecriterium te hanteren: wat we niet op een of andere wijze aan water konden linken, kwam niet in de tentoonstelling. Zo konden we op een beperkte oppervlakte een heel gevarieerde tentoonstelling uitwerken, die nog steeds heel veel thema’s aansnijdt: van landschapsvorming en landbouw, tot handel en industrie, watersnood en waterpret. Water was immers alomtegenwoordig in de geschiedenis van Temse.

Beniti Meeus

Cocreatie

We maakten op basis van dat concept de beeldselectie en schreven de publieksteksten. Voor de scenografie, lay-out en illustraties schakelden we De Bemanning in. Dat ontwerpbureau slaagde erin om tekst en beeld op een frisse manier te presenteren in de relatief kleine ruimtes van het Gemeentemuseum.

Temse aan het water bewijst dat je in een bescheiden ruimte toch een eigentijdse historische tentoonstelling kan maken. Het is een uitdaging waarvoor gemeentes vaker staan, maar waarvoor er dus oplossingen zijn: duidelijke inhoudelijke keuzes maken én gebruik maken van wat er al is. Het helpt als je kan putten uit het werk van gepassioneerde lokale historici en uit een rijkelijk gevuld, goed ontsloten gemeentearchief. Sterke verhalen en relevante gebeurtenissen zijn ook een troef. Maar die zijn er eigenlijk altijd …

Gerelateerde projecten

Beniti Meeus

Temse aan het water

10 oktober 2023

We ontwikkelden de nieuwe vaste tentoonstelling van het Gemeentemuseum van Temse. Met educatief pakket voor de lagere school. Een aanrader.
Lees meer

Schrijf in op onze nieuwsbrief en word als eerste op de hoogte gehouden van onze lopende en afgewerkte projecten!

Schrijf in

website: mandarijn.be